新规促互联网金融行业洗牌 银豆网紧随合规脚步
 | Bu sayfa Türk?e Vikipedi'deki kayda de?erlik y?nergelerinden biri ile ilgili bir bilgilendirme sayfas?d?r. Tart??ma sayfas?nda üzerinde yap?lacak de?i?iklikleri tart??abilirsiniz. |
| Kayda de?erlik |
|---|
| Konular?na g?re kriterler |
Bu sayfa Vikipedi toplulu?unca kabul edilmi?, film maddeleri ile ilgili tan?nm??l?k kriterlerini belirleyen bir y?nergedir.
?nemli not: Bu kriter y?nergesine uymamak, maddelerin h?zl? silinmesini gerektirmez. Ancak madde i?inde, maddenin konusunun kayda de?er oldu?u a??k?a belirtilmemi?se madde 6 gerek?esiyle h?zl? silinebilirler. Buna kar??n, maddenin metninde konunun kayda de?er oldu?u y?nünde bir iddia varsa, bu iddia tart??mal? dahi olsa bu gerek?eye dayan?larak silme yap?lamaz ve maddenin silinmeye aday g?sterilmesi gerekir.
Bu y?nerge, Vikipedi:Kayda de?erlik y?nergesinin filmlere uygulanan ve Vikipedi'nin temel politikalar? ile y?nergelerine uygunlu?unu yans?tan ?zel bir sürümüdür:
- Vikipedi maddeleri reklam arac? olarak kullan?lamaz
- Do?rulanabilirlik
- Güvenilir kaynaklar
- ?zgün ara?t?rmalara yer vermemek
- Vikipedi geli?igüzel bilginin topland??? bir yer de?ildir
- Vikipedi kahin de?ildir
Kayda de?erlik iddialar? Vikipedi'nin do?rulanabilirlik politikas?na uygun olmal?d?r; bir filmin kayda de?er oldu?unu belirtmek, bu iddiay? güvenilir kaynaklara dayanarak vermeden yeterli say?lmamaktad?r.
Burada "kayda de?erlik" bir filmin de?eri anlam?nda kullan?lmamaktad?r. Bir film ?ok ustaca yarat?lm?? ve oynanm?? olabilir, büyüleyici ve ?nemli bir konudan s?z edebilir ancak ansiklopedide bir madde yarat?lmas? i?in, kayda de?er oldu?unu kan?tlayacak yeteri kadar do?rulanabilir kaynak olmad???nda bunlar yeterli olamaz.
Genel ilkeler
[kayna?? de?i?tir]Tüm konularda oldu?u gibi, bir film maddesinde de ana kayda de?erlik ilkesine uyum olmal?d?r.
Bir?ok konuya ?zel kayda de?erlik y?nergesi ve Vikipedi:Vikipedi ne de?ildir taraf?ndan payla??lan ana kayda de?erlik ilkesi a?a??dad?r:
- Bir konu kendisinden ba??ms?z, güvenilir, birden ?ok ikincil kaynaklarca i?erik edilmi? veya kapsanm??sa kayda de?erdir.
Bu y?nergede kitaplar, televizyon belgeselleri, yüksek tirajl? gazetelerde yer alan film hakk?nda tam kapsaml? yaz?lar, tam kapsaml? dergi ele?tirileri ve yaz?lar? dikkate al?n?r. Ancak a?a??da yer alanlar kayda de?erlik a??s?ndan ba??ms?z kaynaklar say?lmaz:
- Film reklamlar?, fragmanlar ve bas?n a??klamalar?n?n medyada tekrarlanmas?.[1]
- Sinema g?sterim zamanlar?n?n ya da gi?e has?latlar?n?n gazetelerde verilmesi, ele?tirel yorumlar i?ermeden verilen konu ?zetleri ya da Internet Movie Database gibi film rehberlerinin listelerinde yer alma gibi s?radan yaz?lar.[2]
A?a??daki ?l?ütler, güvenilir kaynaklarla desteklendi?inde kayda de?erli?in olu?tu?unu destekler:
- Film, geni? kapsaml? da??t?lm?? ve ülke ?ap?nda tan?nan iki ya da daha fazla sinema ele?tirmeni taraf?ndan tam kapsaml? olarak ele?tiri yaz?s? yaz?lm??sa.
- Film, a?a??daki ?l?ütlere g?re tarih? bir ?nem ta??yorsa:
- En az?ndan filmin ilk g?sterime ??k???ndan be? y?l sonra film hakk?nda en az iki ?nemli makalenin yay?mlanm?? olmas?.
- Filmin g?sterime ??kmas?ndan en az be? y?l sonra film ele?tirmenleri, akademisyenler ya da sinema profesyonelleri aras?nda yap?lan geni? bir anket ya da inceleme sonucunda kayda de?er oldu?unun belirtilmesi.[3]
- Filmin g?sterime ??kmas?ndan en az be? y?l sonra ticari olarak yeniden g?sterime girmesi ya da bir festivalde g?sterilmesi.
- Sinema tarihi hakk?nda bir belgeselde, programda yer almas?.
- Film yap?m? ile ilgili herhangi bir alanda ?nemli bir ba?ar? ?dülü almas?.[4]
- Filmin herhangi bir ulusal ar?ive girmi? olmas?.[5]
- Kayda de?er bir sinema ??retimi olan bir üniversite ya da kolejde filmin "??retiliyor" olmas?.
Güncel filmlere kar?? eski filmler
[kayna?? de?i?tir]Vikipedi, kal?c? de?eri olan maddeleri bar?nd?r?r, zaman ge?tik?e bu de?erin ne kadar objektif oldu?una daha kolay karar verilir. Baz? filmler hakk?ndaki güncel "ilgi" ya da yay?mlanmas?ndan hemen ?nce filmler hakk?nda yaz?lanlar ansiklopedik kayda de?erlik olarak al?nmamal?d?r. Ele?tirmenler ve yay?mc?lar, ?ok güncel filmlerin kayda de?erli?i hakk?nda henüz do?rulanabilir dokümanlar yaratamam?? olabilir. Yine de, güncel bir?ok film, ele?tirmenlerin kabulü ve hakk?nda yaz?lan ?ok say?da malzeme nedeniyle kendi maddeleri olacak kadar kayda de?erdir.
Kayda de?erlik i?in di?er kan?tlar
[kayna?? de?i?tir]Yukar?daki ?l?ütlere uymad??? halde yine de kayda de?er say?labilecek baz? filmler olabilir ve bunlar? kendi i?inde de?erlendirmek gerekir. Filmin kayda de?er oldu?unu belirtebilmek i?in maddenin do?rulanabilir kaynaklar ile desteklenmesi olduk?a ?nemlidir. Kayda de?erlik ile ilgili di?er ?l?ütler aras?nda a?a??dakiler bulunur:
- Film, sinema i?in benzersiz bir ba?ar? ise, sinema sanat?n?n geli?mesinde ?nemli bir d?nüm noktas? ise ya da ulusal sineman?n geli?imine ?nemli ?l?üde katk?da bulunduysa ve bunu da do?rulanabilir iddialarla destekliyorsa (?rne?in, The Adventure of Sudsakorn, "Tayland'da yap?lan tek uzun zamanl? klasik animasyon filmi" gibi) kayda de?erdir.[6]
- Kayda de?er bir ki?inin ?nemli ?l?üde katk?s? olan ya da bu ki?inin kariyerinin ?nemli bir par?as? olan filmler de kayda de?erdir.
- Film hakk?nda yaz?lacak olanlar e?er s?z konusu ki?inin maddesinde ?nemli ?l?üde yer tutuyorsa filmin kendi maddesi a??labilir.
- Film, ?nemli bir sinema endüstrisi olmayan bir ülkede, o ülkenin "ba?l?ca film stüdyolar?" taraf?ndan yap?lm?? ve ülke ?ap?nda da??t?lm??sa kayda de?erdir. B?yle filmler hakk?ndaki maddelerde, yaln?zca yap?lm?? olmas?ndan ba?ka neden kayda de?er oldu?u belirtilmeli ve yabanc? dillerde de olsa bulunan kaynaklar referans g?sterilmelidir.[7]
Gelecek filmler, tamamlanmam?? filmler ve g?sterime girmemi? filmler
[kayna?? de?i?tir]Güvenilir kaynaklar taraf?ndan tüm ?ekimlerinin tamamland??? do?rulanmayan filmlerin kendi maddeleri olmamal?d?r. Büt?e, senaryo ve kasting sorunlar?, a??klanan ?ekim tarihinden ?ok ?nce bir projeyi etkileyebilir. Bir filmin yüksek profilli bir g?sterimi ama?land??? i?in sorunlarla kar??la?mayaca?? varsay?m? yap?lmamal?d?r ?ünkü "kesin" prodüksiyon diye bir ?ey yoktur. Film ?ekimleri ba?layana kadar film hakk?ndaki bilgiler konu ile ilgili maddeye eklenebilir. Güvenilir kaynaklar film ?ekimine ba?land?ktan sonra do?rulama i?in kullan?lmal?d?r.
Bunlara ek olarak, ?ekimine ba?lanan ama henüz g?sterime girmemi? olan filmlerin, kayda de?erlik ?l?ütlerine uymamalar? halinde kendi maddeleri olmamal?d?r. Benzer ?ekilde ge?mi?te prodüksiyonu yap?lan ama ya tamamlanmam?? ya da g?sterime girmemi? filmlerin, bu ba?ar?s?zl?k kayda de?erlik ?l?ütlerine uymuyorsa kendi maddeleri olmamal?d?r.
Notlar
[kayna?? de?i?tir]- ^ Ansiklopedi maddesi olmak i?in promosyonlar ve ürün pazarlamalar? uygun yollar de?ildir. Film hakk?nda bas?l? eserlerin ba?kas? taraf?ndan yaz?lmas? gerekir. Maddenin konusunun ayn? zamanda maddenin kayna?? olmas? durumunda do?rulanabilirlik ve tarafs?zl?k konular? hakk?nda ayr?ca Vikipedi:Otobiyografi y?nergesine bak?n?z. Kayda de?erli?in ?l?üsü, konudan (ya da yarat?c?s? veya yap?mc?s?ndan) ba??ms?z ki?ilerin filmi yeteri kadar kayda de?er bulup hakk?nda ?nemli say?labilecek ?ekilde yaz?lar yay?mlamas?d?r.
- ^ Bu kaynaklar?n ?o?u de?erli bilgiler i?erebilir ve di?er kaynaklara y?nlendirebilir ancak kendileri bir konunun kayda de?erli?ini belirtmez. Benzer "?nemsiz" yay?nlar aras?nda belirli bir festivale kat?lan TüM filmler hakk?nda tan?t?mlar? i?eren ve genel olarak i?indeki filmlerin kayda de?erli?i hakk?nda bilgi vermeyen yay?nlar, ya da ?nternet üzerinde amat?r ele?tirmenlerin kendi kayda de?erlik ?l?ütlerine g?re yapt?klar? ele?tiriler say?labilir.
- ^ ?rnekler aras?nda Sight and Sound Poll, Time Out Centenary of Cinema, 1999 Village Voice Critics Poll, vd. verilebilir.
- ^ Bu ?l?üt ikincildir. Bu ?l?üte uyan filmlerin ?o?unlu?u zaten birinci ?l?ütü de kar??lamaktad?r. Ancak bu ?l?üt olas? tüm durumlar? kapsamak i?in konmu?tur. ?nemli ?dülün ne oldu?unun ?l?ütleri henüz belirlenmemi? olsa da Akademi ?dülü, Alt?n Palmiye, Alt?n Kamera ve Cannes Film Festivali Büyük ?dülü kesinlikle bunlar?n aras?nda yer al?r. Venedik, Berlin ve Türk?e filmler i?in de ?stanbul, Antalya gibi ?nemli festivaller de bu ?l?üte uyar.
- ^ Herhangi bir ülkenin ulusal ar?ivlerine girmi? olmas? yeterlidir.
- ^ Ancak, her film benzersiz bir ba?ar? iddias?nda bulunabilece?i i?in bu konuda a??r?ya ka??lmamal?d?r. ("Asans?r i?inde yedi kad?n?n da sar? el ?antas? ta??d??? tek film" gibi.)
- ^ Bu ?l?üt, kü?ük sinema pazar?na sahip ülkelerin filmlerini de dikkate almak i?indir. ?zellikle yayg?n ?nternet eri?imi olmayan, ?nemli film ile ilgili yay?mlar?n ?evrimi?i a?da bulunmad???, ya da dergi ve gazetelerine ula??m? kolay olmayan ülkeler bunlar aras?ndad?r. Bu durumda "?nemli sinema endüstrisi olan ülke" UNESCO raporuna g?re y?lda 20 ya da daha fazla film yapan ülkedir. "Ba?l?ca film stüdyolar?" tan?m? ise s?z konusu olan ülkeye ba?l?d?r.