福建省将实施人工智能十项重点工程
Sanat?n tarihi, insanlar taraf?ndan yap?lm?? herhangi bir say?da olabilen manevi, anlat?sal, felsefi, sembolik, kavramsal, belgesel, dekoratif, i?levsel vs. ama?lar i?in yap?lan ve g?rsel esteti?in ?n planda oldu?u nesnelere odaklan?r. G?rsel sanatlar, güzel sanatlar ve uygulamal? sanatlar gibi ?e?itli ?ekillerde s?n?fland?r?labildi?i gibi insan yarat?c?l???n?n oldu?u veya mimari, heykel, resim, film, foto?raf ve grafik sanatlar gibi farkl? medya formlar?na odaklanan alanlarda bu kapsam i?erisinde yer almaktad?r. Son y?llardaki teknolojik geli?meler ile video sanat?, bilgisayar sanat?, performans sanat?, animasyon, televizyon ve video oyunlar? gibi yeni sanat formlar?n?n olu?mas?na yol a?m??t?r.
Eski M?s?r, Mezopotamya, ?ran, Hindistan, Eski Yunan, Roma, ?nka, Maya ve Olmek medeniyetlerinden günümüze bir?ok sanat eseri miras kalm??t?r. Eski Yunan sanat? insan fizi?inin ideal oranlarda temsiline yo?unla?m??, sonras?nda Bizans ve Orta ?a? Avrupas?'nda ?ncil ve din? motifler a??rl?k kazanm??, bunlar? yücelten tarzlar geli?tirilmi?tir. R?nesans, fiziksel dünyan?n resmedilmesi ve perspektifin sistematik olarak uygulan?p resimde ü? boyut alg?s?n?n olu?mas? y?nünde teknikler geli?tirmi?tir.
Tarih ?ncesi
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Tarih ?ncesi sanat, okuma yazma bilmeyen kültürler taraf?ndan yap?lan geni? bir sanat yelpazesini i?erir. Bunlara en eski insan eserlerinden baz?lar? da dahildir. ?rne?in ilk sanat objelerinden birka?? olan Orta Ta? Devri Afrika's?ndan dekoratif eserler bulunmaktad?r.[1][2][3] Güney Afrika'da Orta Ta? Devri'nden kalma, tarihi yüz bin y?l ?ncesine kadar uzanan kaplar bulunmu?tur. Bu kaplar?n boyalar? tutmak i?in kullan?lm?? olabilece?i dü?ünülmektedir.[4] Ayr?ca bundan yakla??k 75.000 y?l ?nce yap?ld??? bilinen üzerleri delinmi? bir salyangoz kabu?u dizisi bilinen en eski sanat nesnelerinden biri olarak kabul edilir. En ?ok bilinen tarih ?ncesi sanat eserleri, k?ta Avrupas?ndaki hayvanlar?, ?zellikle de Fransa'n?n Dordogne b?lgesindeki Lascaux'daki hayvanlar? betimleyen büyük Paleolitik ma?ara resimleridir. üst Paleolitik d?neme (M? 38.000-12.000) yay?lan yüzlerce ma?ara resmi bulunmu?tur. Ukrayna, ?talya ve ?ngiltere'de de ?rnekler bulunmas?na ra?men ?rneklerin ?o?u Fransa ve ?spanya'dan gelmektedir. O zamanda yap?lan sanat?n amac? hakk?nda bir?ok teori ?ne sürülmü?tür, en ?ok kabul edileni, sanat?n muhtemelen av ba?ar?s? sa?layabilmek i?in dini ritüellerin bir par?as? oldu?udur. Yap?ld?klar? tarihler bundan 40.000 y?l ?ncesine giden heykeller, ma?ara ve kaya resimleri bulunduysa da bu eserlerin anlam?, i?inde geli?tirildikleri kültür hakk?nda az bilgimiz olmas? sebebiyle tam olarak bilinmemektedir.
Ma?ara resminin yan? s?ra dünyan?n ?e?itli yerlerinde, ?zellikle Avrupa'da, Avusturya'da bulunan ünlü Willendorf Venüsü olan abart?l? g??üslü ve kar?nl? Venüs figürinleri olarak bilinen kü?ük tarih ?ncesi heykelcikler yap?lm??t?r. ?o?unun kü?ük kafalar?, geni? kal?alar? ve bir noktaya kadar daralan bacaklar? vard?r. Kollar ve ayaklar genellikle yoktur ve ba? genellikle kü?ük ve yüzü yoktur.[5][6]
Antik ?a?
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Antik Yak?n Do?u
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Antik Yak?n Do?u, bat?da Türkiye ve Akdeniz sahilinden do?uda ?ran ve Arap yar?madas?na kadar uzan?r. Zaman i?inde burada birden fazla medeniyet ortaya ??kt?, ya?ad? ve yok oldu. B?lgedeki en kilit yerlerden biri M? 4. biny?lda ilk ?ehirlerin ortaya ??k???na ve en eski yaz? bi?imine tan?k olan Mezopotamya idi. Antik Mezopotamya, günümüz Irak'?n?, Suriye ve Türkiye'nin baz? b?lgelerini kapsam??t?r. Mezopotomya'n?n Kuzey yar?s?, erken tar?m ve kal?c? k?y yerle?imlerinin kurulmas? gibi ?nemli Neolitik geli?melerin ilk kez ortaya ??kt??? Bereketli Hilal'in bir par?as?n? olu?turur. B?lge Dicle-F?rat nehri deltas?nda yer ald??? i?in burada Sümer, Akad, Asur ve Babil ba?ta olmak üzere ?ok say?da uygarl?k ya?am??t?r. Mezopotamya mimarisi, tu?la, lento ve koni mozaik kullan?m? üzerine kurulmu?tur. Kayda de?er ?rnekler, basamakl? piramit ?eklindeki büyük tap?naklar olan zigguratlard?r.
Sümerlerin siyasi, ekonomik, sanatsal ve mimari gelenekleri Bat? medeniyetinin kurulu?unun ?ncüsü olmu?tur. Sümer'de ilk kez bir?ok ?ey ortaya ??kt?: kral G?lgam?? taraf?ndan y?netilen ilk ?ehir devleti (Uruk); tanr?lar?n, insanlar?n ve ritüellerin hiyerar?ik yap?s?na dayanan ilk organize din; bilinen ilk yaz?, ?ivi yaz?s?; ilk sulama sistemi ve ilk tekerlekli ara?lar. Mezopotomya da ayr?ca kü?ük yaz?tlar ve resimlerle oyulmu? silindir mühürler ortaya ??kt?. Bu b?lgede geli?en bir di?er uygarl?k ise dünyan?n ilk büyük imparatorlu?u olarak bilinen Akad ?mparatorlu?u'dur.
Akadlardan sonra yakla??k olarak M? 1. biny?l?n ba?lar?nda, Asurlular olarak bilinen bir imparatorluk Basra K?rfezi'nden Akdeniz'e kadar uzanan Ortado?u'nun tamam?na hakim olmaya geldi. Asurlular'?n ?ehirleri etkileyici binalar ve sanatla doluydu. Asur sanat? en ?ok saray hayat?, dini uygulamalar, avc?l?k ve destans? sava?lardan sahneleri betimleyen ayr?nt?l? ta? kabartmalar?yla tan?n?r. Ta? kabartmalar ?ncelikle parlak renklere boyan?p sonras?nda saraylara yerle?tirilmi?tir. Asurlular?n k?yafetleri, mobilyalar? ve ta? kabartmalar güzelliklerinin yan? s?ra, bize Asurlular?n ya?am?n? ve dünya g?rü?lerini de g?sterirler.
Daha sonra Babilliler Asur ?mparatorlu?u'nu fethetti. M? 6. yüzy?lda Babil dünyan?n en büyük ?ehri oldu. Babil'e girdikten sonra ziyaret?iler, canl? mavi s?rl? tu?lalarla kapl? duvarlar? ve ejderhalar?, bo?alar? ve aslanlar? g?steren kabartmalar? olan etkileyici ??tar Kap?s? ile kar??land?. Bu kap? ad?n? sava? ve a?k tanr??as? ??tardan alm??t?r.
M? 6. yüzy?l?n ortalar?nda, bir dizi askeri seferden sonra, Babil ?mparatorlu?u, M?s?r'dan ?ndus Vadisi'ne kadar Orta Do?u ve Orta Asya'ya uzanan Kral II. Cyrus taraf?ndan y?netilen Ahameni? ?mparatorlu?u'na dü?tü. Sanat?, imparatorlu?un d?rt bir yan?ndan unsurlar? bir araya getirerek zenginli?ini ve gücünü kutluyor. Persepolis (?ran) imparatorlu?un ba?kentiydi ve imparatorlu?un dini g?rüntülerini ve insanlar?n? g?steren etkileyici heykellerle dolu. Burada ayr?ca konuklar? a??rlamak i?in büyük bir seyirci salonu bulunan bir saray?n kal?nt?lar? da var.
.jpg)
Mezopotamya ve ?ran'?n yan? s?ra di?er b?lgelerde de sanat ve mimari üreten Kadim uygarl?klar vard?. Anadolu'da (bugünkü Türkiye), Hitit ?mparatorlu?u ortaya ??kt?. Antik ?a?da, Güney Arabistan aromatiklerin üretimi ve ticaretinde ?nemliydi ve bu b?lgedeki krall?klara zenginlik getirdi. M? 4000'den ?nce Arabistan'?n iklimi bugünden daha nemliydi. Güneybat?da, Saba' gibi birka? krall?k ortaya ??kt?. Güney Arap insan figürü genellikle dikd?rtgen bi?imlere dayal?, ancak ince ayr?nt?larla stilize edilir.[5][8][9]
M?s?r
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]?lk büyük medeniyetlerden biri olan M?s?r bir?ok profesyonel sanat??lar ve zanaatkarlar taraf?ndan üretilen ayr?nt?l? ve karma??k sanat eserlerine sahiptir. M?s?r'?n sanat? daha ?ok dini ve sembolikti. M?s?r'da kültürün olduk?a merkezi bir gü? yap?s? ve hiyerar?isi oldu?u g?z ?nüne al?nd???nda, büyük an?tlar da dahil olmak üzere firavunu onurland?rmak i?in ?ok say?da sanat eseri yarat?lm??t?r. M?s?r sanat? ve kültürü, dini ?lümsüzlük kavram?n? olduk?a ?nem verir. M?s?r sanat?n?n son d?nemleri, K?pti ve Bizans sanat?n? da i?ermektedir.
M?s?r'?n mimarisi büyük ta? bloklar, lentolar ve sa?lam sütunlarla in?a edilmi? an?tsal yap?larla karakterize edilebilir. Mezar an?tlar?na mastaba, dikd?rtgen bi?imli mezarlar; basamakl? piramitleri (Saqqarah) veya düz kenarl? piramitleri (Giza) i?eren piramitler; ve hipogeum, yeralt? mezarlar? (Krallar Vadisi) da dahildir. Di?er büyük binalar ise, beraberlerinde bir sfenks ve dikilita? bulvar? bulunan an?tsal kompleksler olma e?iliminde olan tap?naklardan olu?maktad?r. Tap?naklar i?in, dikmeler ve yamuk duvarlar ile hipaethros ve hipostil salonlar? ve türbeleri kullan?lm??t?r. Karnak, Luksor, Philae ve Edfu tap?naklar? bunlara en iyi ?rneklerdir. Ba?ka bir tap?nak türü, Abu Simbel ve Deir el-Bahari'de bulunan bir hypogeum bi?imindeki kaya tap?na??d?r.
M?s?r d?neminin resmi, üst üste binen düzlemlerin yan yana getirilmesini kulland?. G?rüntüler hiyerar?ik olarak temsil edilmektedir. Buna ?rnek olarak Firavun, kendi taraf?nda tasvir edilen ortak ?znelerden veya dü?manlardan daha büyüktür. M?s?rl?lar, g?vde, eller ve g?zler ?nden boyan?rken, ba??n ve uzuvlar?n d?? hatlar?n? profilden boyad?lar. Uygulamal? sanatlar M?s?r'da, ?zellikle ah?ap ve metal i?lerinde geli?tirildi. Bununla ilgili M?s?r Müzesi'ndeki mezarlarda g?rülen abanoz ve fildi?i kakma sedir mobilyalar gibi muhte?em ?rnekler bulunmaktad?r. Di?er ?rnekler aras?nda Tutankhamun'un mezar?nda bulunan ve büyük sanatsal de?ere sahip par?alar say?labilir.[10]
?ndus Vadisi Uygarl???
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]
1922'de, ?a?da? Mezopotamya ve M?s?r kültürlerinden ?ok sonra ke?fedilen ?ndus Vadisi Uygarl???, di?er ad?yla Harappan Uygarl??? (M? 2400-1900), ?imdilerde zaman?na g?re ola?anüstü geli?mi? bir medeniyet olarak kabul edilmekte ve bu geli?mi?li?in di?er medeniyetlerin kültürleriyle kar??la?t?r?labilir baz? y?nleri de bulunmaktad?r. Bulundu?u b?lge, günümüzün kuzeydo?u Afganistan'?ndan Pakistan'?n büyük bir k?sm?na ve bat? ve kuzeybat? Hindistan'a kadar uzanan bir alan? kaps?yor. ?ndus Vadisi Uygarl???'n?n kültürünü etkileyen ba?l?ca ?ehirler aras?nda s?ras?yla Pencap'ta ve kuzey Pakistan'daki Sindh eyaletinde bulunan Harappa ve Mohenjo-daro ve Gujarat (Hindistan) eyaletindeki liman ?ehri Lothal bulunur. En ?ok say?da eser, kare ve dikd?rtgen damga mühürler ve hayvanlar?, genellikle bo?alar? ve ?ok k?sa Harappan metinlerini de i?eren mühür bask?lar?ndan olu?ur. Harappan yerle?imlerinde bir?ok stilize edilmi? pi?mi? toprak figürini ve seramik say?labilecek daha natüralist olan birka? ta? ve bronz heykel de bulunmu?tur.[5]
?in
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]
?in'de üretilen ilk metal nesneler yakla??k 4000 y?l ?nce Xia Hanedanl??? d?neminde (M? 2100–1700) yap?lm??t?r. ?in Bronz ?a?? (Shang ve Zhou hanedanlar?) s?ras?nda, bir ?aman (muhtemelen kral?n kendisi) taraf?ndan ad?na ruhlar dünyas? denen bir dünya ile mahkeme ?efaatleri yap?l?p ileti?im kurulmaya ?al???n?l?yordu. Shang hanedanl???nda (M? 1600-1050), yüce tanr? Shangdi'ydi. Aristokrat aileler ise atalar?n?n ruhlar?yla ileti?im kurmay? tercih etmelerinden dolay?, ruhlar dünyas?ndaki atalar? i?in ?zenle haz?rlanm?? yiyecek ve i?ecek ziyafetleri haz?rlad?lar. Ziyafetler ?s?t?lm?? bronz ritüel kaplar?nda servis ediliyordu. Bu bronz kaplar, ama?lar?na g?re ?arap, su, tah?l veya et i?in bir?ok ?ekle sahipti ve baz?lar? o d?nemdeki yaz?n?n geli?imini de g?sterebilecek düzeyde okunabilir karakterlerle i?aretlenmi?ti. Henan eyaletindeki Sar? Nehir Vadisi'nde Erlitou, Anyang veya Zhengzhou gibi yerlerde ?ok yüksek kalitede ve karma??kl?kta bu tür kaplar ke?fedilmi?tir. Bu kaplar ayn? zamanda Dhang otoritesini gü?lendirmek i?in dini ritüellerde kullan?lm??t?r. Shang'?n ba?kenti M? 1050 civar?nda dü?tü?ünde, fatihleri Zhou (M? 1050–156), bu kaplar dini ritüellerde, ancak esas olarak i?mek yerine yiyecek i?in kullan?lmaya devam edildi. Shang mahkemesi a??r? sarho?lukla su?land? ve Zhou, atalardan ziyade imparatorluk Tian'? ("Cennet") birincil manevi gü? olarak te?vik etti, dini ayinlerde ?arab? yemek lehine s?n?rlad?. Ritüel bronzlar?n kullan?m? erken Han hanedan?na kadar devam etti (M? 206-MS 220).
?in ?mparatorlu?u'nda en yayg?n olarak kullan?lan motiflerden biri, burun delikleri, g?zler, ka?lar, ?eneler, yanaklar ve boynuzlarla, ?entikli desenlerle ?evrili, merkezi olarak iki ayna g?rüntüsünün yar?s?na b?lünmü? stilize bir yüz olan taotie idi. Taotie'nin ger?ek mi, mitolojik mi yoksa tamamen hayali yarat?klar? m? temsil etti?i bilinmemektedir.
Guanghan yak?nlar?ndaki (Sichuan eyaletinde) Sanxingdui'nin esrarengiz bronzlar?, antik ?in'in ba?ka hi?bir yerinde olmayan ve Anyang'daki ?a?da? Shang sanat?ndan olduk?a farkl? olan gizemli bir kurban dini sisteminin kan?t?d?r. 1986'dan beri Sanxingdui'de yap?lan kaz?lar, bronz, ye?im ve alt?ndan eserler i?eren d?rt ?ukur ortaya ??kard?. Soyut fil ba?lar?yla süslenmi? bir kaide üzerinde duran büyük bir bronz insan figürü heykeli bulundu. Ayakta duran figürün yan? s?ra, ilk iki ?ukurda 50'den fazla bronz kafa bulunmu?tur. Bu bronz kafalar?n baz?lar?na ba?l?k tak?lm?? ve ü? bronz kafa ayn? zamanda alt?n varak kaplamaya sahiptir. Burada da muhtemelen a?a?lar?, ayr?ca bronz yapraklar?, meyveleri ve ku?lar? temsil eden kü?ük dallar? olan boru ?eklindeki bronz par?alar bulunmu?tur. 1986'da Sanxingdui'de 4000'den fazla nesne bulundu.
En ba?ar?l? hanedanlardan biri olan Shang Hanedan? Zhou (M? 1050–221), ?in tarihindeki herhangi bir hanedanl?ktan daha fazla hüküm sürmü?tür. Son yüzy?llar? var olan ?iddet üzerinden tan?mlanm??t?r, onlar?n ?a?? Sava?an Devletler d?nemi olarak da bilinir. Bu s?k?nt?l? d?nemde baz? felsefi ak?mlar da ortaya ??km??t?r: Konfü?yüs?ülük, Taoizm ve Hukuk?uluk.
.jpg)
Sava?an Devletler d?nemi, M? 221'de ?in'i birle?tiren Qinshi Huangdi taraf?ndan sona ermi?tir. Terracotta Ordusu taraf?ndan korunan devasa bir mezar emreden Qinshi Huangdi ayr?ca bir ba?ka devasa proje olan ve kuzeyden ya?malama yapmaya ?al??an kabileleri engellemek i?in in?a edilen ?in Seddi'nin de ?ncülü olmu?tur. ?mparatorun ?lümünden sonra, Qin hanedan?(M? 221-206) sadece ü? y?l sürmü?tür. Qinshi Huangdi'yi, ?pek Yolu'nun ?nemli ?l?üde geli?ti?i ve ?in'de yeni kültürel etkilerin ortaya ??kt??? Han Hanedanl??? (M? 202-MS 220) izledi.[5][9]
Avrupa
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Orta?a?
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]MS 300 dolaylar?nda Roma ?mparatorlu?u'nun dü?ü?üyle birlikte, 1400 dolaylar?nda R?nesans'?n ba?lang?c?na kadar uzanan yakla??k bir bin y?l süren Orta ?a? d?nemi ba?lad?. Hristiyan sanat? ile ba?layan Orta ?a? sanat?, Viking sanat?, Otton sanat?, Romanesk sanat?, Gotik sanat? ve Do?u Akdeniz'e hakim olan ?slam sanat? ile devam etti. Orta ?a? sanat?, Kuzey Avrupa'n?n 'barbar' sanat kültürüyle kar??t?r?lan Roma ?mparatorlu?u ve Bizans'?n sanatsal miras?ndan do?du.[1]
Orta ?a? Bizans ve Gotik sanat?nda kilisenin hakimiyeti büyük miktarda dini sanat?n ortaya ??kmas?na neden olmu?tur. Figürleri basitle?tirilmi? formlarda sunan resimlerde alt?n yayg?n olarak kullan?lm??t?r.
Bizans
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Bizans sanat?, Do?u Roma (Bizans) ?mparatorlu?unun[3][6] Hristiyan Yunan sanatsal ürünlerinin yan? s?ra imparatorluktan kültürel olarak miras kalan uluslar ve devletlere at?fta bulunur. ?mparatorlu?un kendisi Roma'n?n ??kü?ünden ortaya ??km?? ve 1453'te Konstantinopolis'in dü?ü?üne kadar sürmü?tür.[5] Bizans d?neminin ba?lang?? tarihi, hala belirsiz olsa da, sanat tarihinde siyaset tarihinden ?ok daha a??kt?r. Do?u Avrupa'daki bir?ok Do?u Ortodoks devleti ve bir dereceye kadar Do?u Akdeniz'deki Müslüman devletler, yüzy?llar boyunca imparatorlu?un kültür ve sanat?n?n bir?ok y?nünü korumu?tur.
Bizans sanat?n?n ayakta kalmas? ?o?unlukla dini sebeplerdendir ve belirli d?nemlerde istisnalar d???nda, dikkatle kontrol edilen kilise teolojisini sanatsal terimlere ?eviren geleneksel modelleri izleyerek olduk?a basmakal?p bir hale gelmi?tir. Fresklerde, tezhipli el yazmalar?nda ve ah?ap panolarda resimler ve ?zellikle erken d?nemlerde mozaikler ana malzemeleri olu?tururken ve kü?ük oyma fildi?leri d???nda figüratif heykeller ?ok nadirdi. El yazmas? resim, daha büyük eserlerde eksik olan klasik ger?ek?i gelene?in bir k?sm?n? sonuna kadar korudu.[7] Bizans sanat? son derece prestijli ve Bat? Avrupa'da aranan bir sanatt? ve d?nemin sonuna kadar Orta ?a? sanat? üzerinde sürekli bir etkide bulundu. Bu, ?zellikle Bizans stillerinin 12. yüzy?l boyunca sürekli de?i?tirilen bi?imlerle devam etti?i ve ?talyan R?nesans sanat?n? ?ekillendiren bir etki yarat?r hale geldi?i ?talya'da b?yleydi. Ancak geli?en birka? olay neticesinde Bizans stili de de?i?ti. Do?u Ortodoks kilisesinin geni?lemesiyle, Bizans formlar? ve stilleri Ortodoks dünyas? ve ?tesine yay?ld?.[5] Bizans mimarisinin etkileri, ?zellikle dini yap?larda, M?s?r ve Arabistan'dan Rusya ve Romanya'ya kadar ?e?itli b?lgelerde bulunabilir.
.jpg)
Bizans mimarisi kubbe kullan?m?yla ünlüdür. Ayn? zamanda genellikle mermer sütunlar, kesonlu tavanlar ve alt?n arka plana sahip mozaiklerin kapsaml? kullan?m? da dahil olmak üzere g?rkemli bir dekorasyona sahiptir. Bizans mimarisiyle birlikte mimari yap?larda kullan?lan malzeme Eski Yunanlar taraf?ndan ?ok be?enilen ve s?kl?kla kullan?lan mermer olmaktan ??km??t?r. Bizans mimarlar?, pencereler i?in ?o?unlukla ta? ve tu?la ayr?ca ince kaymakta?? levhalar kulland?lar. Mozaikler ise tu?la duvarlar? ve fresklerin direnemeyece?i di?er yüzeyleri kaplamak i?in kullan?lm??t?r. Proto-Bizans d?nemine ait mozaiklerin güzel ?rnekleri Selanik'teki (Yunanistan) Hagios Demetrios, Ravenna'daki (?talya) Sant'Apollinare Nuovo Bazilikas? ve San Vitale Bazilikas? ve ?stanbul'daki Ayasofya'd?r. Greko-Romen tap?naklar? ve Bizans kiliseleri, d?? ve i? g?rünümleri bak?m?ndan ?nemli ?l?üde farkl?l?k g?sterirler. Antik ?a?da tap?na??n en ?nemli k?sm? d?? k?sm?yd? ?ünkü tap?na??n in?a edildi?i tanr?n?n kült heykelinin tutuldu?u i? k?s?ma sadece rahibin eri?imi vard?. Bu yüzden t?renler d??ar?da yap?l?rd? ve tap?nanlar?n g?rdü?ü ise tap?na??n sütunlardan olu?an, sa?akl? ve iki al?nl?kl? cephesinden ibaretti. Ayn? zamanda, kiliselerin i? k?s?mlar?nda Hristiyan ayinleri düzenlenirdi. Kilisenin d?? k?s?mlar? ise genellikle ?ok az süslemeye sahipti ya da hi?bir süslemeye sahip de?ildi.[5][10]
Do?u Sanat?
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Do?uda, ?slam Sanat?'?nda ikonografinin yasak olmas? nedeniyle geometrik ?ekiller, hat sanat? ve mimariye yo?unla??lm??t?r. Uzak Do?u'da da bu d?nemlerde din, sanatsal üretime y?n vermi?tir. Hindistan ve Tibet renkli heykeller ve dans ?n plana ??karken dinsel resimler de bu pratiklerden beslenmi?tir. ?in'de de kuyumculuk, bronz i??ili?i, ??mlek?ilik, ?iir, kaligrafi, müzik, resim, tiyatro geli?mi?, sanatsal e?ilimler ba?taki sülaleye g?re de?i?iklik g?stermi?tir.
Ayd?nlanma sonras? Bat? sanat?
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Bat?'da 18. yüzy?lda Ayd?nlanma ile birlikte rasyonel, saat gibi i?leyen evren anlay??? geli?mi?, bu da Blake'in Newton'u kutsal bir geometrici gibi portrelemesi veya David'in propagandac? resimlerine yans?m??t?r. Daha sonra bu da yerini tepki olarak duygu ve birey olmay? ?n plana ??karan, akademik sanat, Sembolizm, ?zlenimcilik, Fovizm gibi 19. yüzy?l sanatsal ak?mlar?na b?rakm??t?r.
20. Yüzy?lda Sanat
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]20. yüzy?l sanat tarihi bitip tükenmeyen sanatsal aray??lar?n yüzy?l? olmu?tur. Bu yüzden ?zlenimcilik, D??avurumculuk, Fovizm, Kübizm, Dadaizm, Ger?eküstücülük gibi ak?mlar?n parametreleri, icat edildikleri y?llardan ?ok ?teye gidemediyse de sonra gelen ak?mlar? etkiledi. Yüzy?l?n ikinci yar?s?ndan itibaren modernizm kültüre hakim olmu? ve Theodor W. Adorno'nun 1970 y?l?nda dedi?i üzere "Art?k sorgulamadan kabul edilen ?ey, sanat hakk?nda hi?bir ?eyin, ne sanat?n kendisinin, ne sanat?n bir bütün ile olan ili?kisinin ne de sanat?n varolma hakk?n?n, sorgulamadan kabul edilebilece?i." Relativizm ka??n?lmaz bir ger?eklik olarak kabul edilmi?, bu da ?a?da? sanat ve postmodern ele?tiri d?nemini ba?latm??t?.
Kaynak?a
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- ^ a b Henshilwood, Christopher S.; d'Errico, Francesco; Yates, Royden; Jacobs, Zenobia; Tribolo, Chantal; Duller, Geoff A. T.; Mercier, Norbert; Sealy, Judith C.; Valladas, Helene; Watts, Ian; Wintle, Ann G. (15 ?ubat 2002). "Emergence of Modern Human Behavior: Middle Stone Age Engravings from South Africa". Science (?ngilizce). 295 (5558): 1278-1280. doi:10.1126/science.1067575. ISSN 0036-8075. 18 Nisan 2022 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi18 Nisan 2022.
- ^ Henshilwood, Christopher S.; d'Errico, Francesco; Watts, Ian (Temmuz 2009). "Engraved ochres from the Middle Stone Age levels at Blombos Cave, South Africa". Journal of Human Evolution (?ngilizce). 57 (1): 27-47. doi:10.1016/j.jhevol.2009.01.005. 18 Kas?m 2021 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi18 Nisan 2022.
- ^ a b Texier, Pierre-Jean; Porraz, Guillaume; Parkington, John; Rigaud, Jean-Philippe; Poggenpoel, Cedric; Miller, Christopher; Tribolo, Chantal; Cartwright, Caroline; Coudenneau, Aude; Klein, Richard; Steele, Teresa (6 Nisan 2010). "A Howiesons Poort tradition of engraving ostrich eggshell containers dated to 60,000 years ago at Diepkloof Rock Shelter, South Africa". Proceedings of the National Academy of Sciences (?ngilizce). 107 (14): 6180-6185. doi:10.1073/pnas.0913047107. ISSN 0027-8424. PMC 2851956 $2. PMID 20194764.[?lü/k?r?k ba?lant?]
- ^ Wilford, John Noble (13 Ekim 2011). "In African Cave, Signs of an Ancient Paint Factory". The New York Times (?ngilizce). ISSN 0362-4331. 6 Temmuz 2017 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 18 Nisan 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l The art museum. Revised and updated edition. Diane Fortenberry, Phaidon Press. Londra. 2017. ISBN 978-0-7148-7502-6. OCLC 1004655370.
- ^ a b Hodge, Susie (2017). The short story of art : a pocket guide to key movements, works, themes & techniques. Londra. ISBN 978-1-78067-968-6. OCLC 973401988.
- ^ a b 10,000 years of art. Londra: Phaidon. 2009. ISBN 0-7148-4969-3. OCLC 308158805.
- ^ Verfasser, Gipson, Ferren. The Ultimate Art Museum. ISBN 978-1-83866-296-7. OCLC 1253625821.
- ^ a b c Mandrescu, Gheorghe (15 Aral?k 2017). "?ntreb?ri pentru un artist plastic roman la c?derea comunismului (pentru a se putea scrie o istorie privind arta ?n epoc?)". Studia Universitatis Babe?-Bolyai Historia Artium. 62 (1): 125-140. doi:10.24193/subbhistart.2017.07. ISSN 1844-7465.
- ^ a b Azcárate, José María de (1979). Historia del arte. Alfonso E. Pérez Sánchez, Juan A. Ramirez Dominguez. Madrid: Anaya. ISBN 84-207-1408-9. OCLC 8042388.
