哈尔滨交通集团运输分公司副总经理张磊接受审查调查
| Felemenk?e | |
|---|---|
| Nederlands, Vlaams | |
| Telaffuz | Felemenk?e telaffuz: [?ne?d?rlɑnts] |
| B?lge | genellikle Bat? Avrupa ayr?ca Kuzey Amerika ve Karayipler |
| Etnisite | Felemenkler |
| Konu?an say?s? | 21,944,690. (2012)[1] |
| Dil ailesi | Hint-Avrupa
|
| Yaz? sistemi | Latin alfabesi |
| Resm? durumu | |
| Resm? dil |  Aruba Bel?ika Cura?ao Hollanda Sint Maarten Surinam Benelüks Avrupa Birli?i  UNASUR Karayip Ortak Pazar? |
| Dil kodlar? | |
| ISO 639-1 | nl |
| ISO 639-2 | dut (B) nld (T) |
| ISO 639-3 | ?e?itli: nld – Felemenk/Flamanca vls – Bat? Flamanca (Vlaams) zea – Zealandic (Zeeuws) |
| Glottolog | mode1257[2] |
 Felemenk?e konu?an nüfus | |
Felemenk?e, Hint-Avrupa dil ailesinin Cermen dilleri grubundan dil. Hollandaca ve Flamanca gibi leh?eleri vard?r, bunlar ?zellikle yaz?l? dilde birbirine olduk?a yak?nd?r. Felemenk?e ve leh?eleri; Hollanda, Bel?ika ve Surinam'da resm? dil konumundad?r.
Bel?ika'da konu?ulan leh?esine Flamanca, Hollanda'da konu?ulana ise Hollandaca denir. Bel?ika'da daha ?ok kuzeyde bulunan Flaman b?lgesinde konu?ulur. Felemenk?e ise A?a?? Almanca ve Friz diline yak?nd?r.
Felemenk?e ve yerel leh?eler
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Felemenk?e, Bel?ika devleti i?inde Frans?zcan?n bask?s?na kar?? mücadele vererek ge?en tarihi i?inde ?zgün bir gelenek, edebiyat ve kendi i?inde leh?eler olu?turmu?, ancak Bel?ika'n?n federal devlet yap?s?na bürünmesi ile Felemenk?e ile ortak noktalar?n? tekrar ke?fetmi?tir. Flamanlar günümüzde yerel ?ivelerini konu?tuklar? zaman "Flamanca konu?uyorum" ("Ik spreek Vlaams"), Algemeen Nederlands (Genel/Ortak Felemenk?e) ad?n? verdikleri standartla?t?r?lm?? e?itim, bilim ve y?netim dilini kulland?klar? zaman "Felemenk?e konu?uyorum" ("Ik spreek Nederlands)" derler. Yine de, aksan farklar?, kulland?klar? baz? kelimeler ve s?yleyi? tarzlar?ndan ?türü bir Hollandal? muhatab?n?n bir Flaman oldu?unu hemen anlayabilir. Dahas? her y?renin kendine ait bir konu?ma ?ekli oldu?undan hangi b?lgeden, ?ehirden hatta k?yden geldi?ini de ??karabilir. Bunun sebebi de Felemenk?enin co?raf? olarak ?ok kü?ük bir b?lgede konu?ulsa da, topluluklar olduk?a birbirine ba?l? yo?un ve s?k bir dokuda olmas?d?r. B?ylelikle dil konu?uldu?u, b?lge i?inde resm? s?n?rlardan ba??ms?z olarak, olduk?a heterojen bir yay?l?m g?sterir. Resm? kaynaklara g?re yaln?zca Flaman B?lgesi i?inde leh?e olarak tan?mlanabilecek 26 farkl? Felemenk?enin konu?uldu?u tespit edilmi?tir. Bunlar?n ba?l?calar? aras?nda
- Oost Vlaams (Do?u Flamanca)
- West Vlaams (Bat? Flamanca)
- Antwerps (Anvers?e)
- Limburgs (Limburg?a)
- Frans-Vlaams (Frans?z Flamancas? - Fransa'n?n kuzey bat?s?nda konu?ulur)
say?labilir. Ayn? ?ekilde Hollanda'n?n ?e?itli b?lgelerinde birbirinden olduk?a farkl?l?k g?steren ?e?itli leh?eler bulunur. Bunlardan baz?lar?:
- Zuid-Hollands (Güney Hollandaca)
- Gronings (Groningence)
- Brabants (Brabant?a)
- Holland-Limburgs (Hollanda Limburg?as?)
Genel/Ortak Felemenk?e ise Türkiye'de b?lgeler aras? leh?elerden ve ?ivelerden ba??ms?z olarak konu?ulan modern Türk?e ile k?yaslanabilir. Her y?re kendine ?zgü bir leh?e ve ?ive ile konu?sa da e?itim, ??retim, bas?n, yay?n, radyo, TV, yaz?m ve devlet i?lerinde hep standartla?t?r?lm?? ortak resm? dil kullan?l?r. Ancak halk kendi y?resel aksan ve leh?elerini bir kültürel de?er olarak g?rerek ya?ar, ya?at?r ve korurlar. Bu yüzden her y?re kendine ait olan leh?elerde gazete ve dergiler ??kar?r yerel radyo, televizyonlarda kendi leh?eleri ile yay?n yaparlar.
Leh?eler aras?ndaki fark o kadar gü?lüdür ki co?raf? olarak Limburgcan?n konu?uldu?u Limburg B?lgesi ile Bat? Flandra B?lgesi'nin konu?uldu?u y?re aras?ndaki mesafe 100 km'yi a?mamas?na kar??n her iki leh?enin konu?anlar? birbirlerini anlamakta büyük gü?lük ?eker. Bu anlamadaki gü?lük bir bak?ma Türk?e ile Azerice ile kar??la?t?r?labilir. Bu sebepten devlet televizyonlar? genelde halk?n konu?malar?n? büyük ?o?unlukla Genel Felemenk?e alt yaz? ile verir. Ayn? ?ey Bel?ika'da yay?nlanan Hollanda filmleri ve dizileri ile Hollanda'da yay?nlanan Flaman dizi ve filmleri i?in de ge?erlidir ve genelde Genel Felemenk?e alt yaz? ile verilir.
Felemenk?e, Hollanda s?mürgesi olan ülkelerde (Aziz Martin, Surinam, Aruba, Guyana, Hollanda Antilleri, Virgin Adalar?) de konu?ulmaktad?r. Ge?mi?te en büyük Hollanda s?mürgesi olan Endonezya'da yayg?nl???n? sürdürmekte olup yerel diller üzerinde büyük tesiri olmu?tur.
Fransa'n?n kuzeybat?s?ndaki Nord ilinde, ?zellikle Dunkerque komününde de konu?ulur.
17. yüzy?ldan itibaren Güney Afrika'ya g??mü? olan Hollanda as?ll? Boerler (nl:Boer-?ift?i), Felemenk?enin co?raf? kopukluk nedeniyle farkl?la?m?? bir leh?esi (picini) olan Afrikaans konu?maktad?r.
Felemenk?e konu?ulan ülkeler
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Dünyada yakla??k 24 milyon insan resm? dil olarak Felemenk?e konu?maktad?r.
- Hollanda - 17 milyonluk nüfusun tamam?
- Bel?ika - 10 milyonluk nüfusun yakla??k 6 milyonu
- Surinam - 450 binlik nüfusun tamam?
- Hollanda Antilleri - 200 bin nüfusun tamam?
- Aruba - 100 bin nüfusun tamam?
Ana dili Felemenk?e olanlar, dillerinin ?ngilizce ve Almanca ile benzer noktalar? bulundu?undan bu dilleri ??renmeye yatk?nd?rlar. Cümle yap?s? ve kullan?lan s?zcükler bak?m?ndan ?ngilizce ve Almanca ile benzerlik g?stermektedir.
?ngilizce ve Almanca benzerli?e ?rnek:
- Felemenk?e: Wat is jouw naam?
- Almanca: Was ist dein Name?
- ?ngilizce: What is your name?
- Felemenk?e: Geef mij het boek.
- Almanca: Gib mir das Buch.
- ?ngilizce: Give me the book.
Alfabe
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Felemenk?e alfabesi "a" dan "z" ye kadar Temel latin alfabesinde bulunan tüm harfleri i?erir. Diyakritik i?areti bulunan harfler alfabede yer almaz. Alfabe b?ylece 26 harften olu?urken, bazen kendisinde tek harf ?zelli?i verilen diftong "IJ" ile alfabedeki harf say?s? 27 ye ??kar. Bu harf genellikle alfabeye eklenmezken, ?rne?in telefon defterlerinde veya s?zlüklerde "x" ve "y" aras?nda yer al?r.
| A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | IJ | Y | Z |
| a | b | c | d | e | f | g | h | i | j | k | l | m | n | o | p | q | r | s | t | u | v | w | x | ij | y | z |
ünlü harfler
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- Felemenk?ede ünlü harflerin büyük bir k?sm? Türk?eye benzer ?ekilde okunur; a(a), aa(a), e, ee(e), i(i), o(o), oo(oo), u(?/ü)
- IJ harfi isimlerde ve cümle ba??nda daima büyük yaz?l?r, ?rne?in; IJsselmeer. Felemenk?ede kullan?lan di?er diftonglar?n yan?nda sadece ij tek harf olma ?zelli?ini ta??r. Türk?e kar??l??? ile "ay" ?eklinde okunur.
- Felemenk?ede ij ile birlikte toplam 8 diftong kullan?l?r ve Türk?e okunu?lar? b?yledir; au(au), ei(ay), eu(??), ie(?), ij(ay), oe(u), ou(au), ui(?ü)
- Bir araya geli?leri ile farkl? okunan di?er ünlü harfler; ae(a), uu(üü).
- Felemenk?ede bu kurala uymayan ünlü harf gruplar?n?n okunu?lar?ndaki istisnalar? belirtmek i?in Trema kullan?l?r (?, ?, ?, ?, ü). "?" ve "ü" sesleri Türk?edeki gibi de?ildir, o ve u ?eklinde okunurlar. ?rne?in "ru?ne" (harabe) okunu? ruine, vakuüm (vakum) okunu? vakuum, Belgi? (Bel?ika) okunu? Belhie
- Bir cümlede bir kelimenin ?nemini g?stermek i?in ve o kelimenin vurgusunu ?ne ??karmak i?in ünlü harflere bazen acute aksan? eklenir (á, é, í, j?, ó, ú, íj?). "J?" harfi ?o?u yaz? sisteminde bulunmad??? i?in normal j ?eklinde yaz?l?r. Di?er yandan aksanlar ayn? okunan kelimelerdeki anlam farkl?l???n? belirtir. ?rne?in "voor" ve "vóór"
ünsüz harfler
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- Felemenk?e kullan?lan digraphlar ise ?unlard?r; ch, sj, tj
- "c" harfi e, i ve ij harflerinden ?nce ?ngilizcede oldu?u gibi "s" ?eklinde okunur (city). Di?er yandan "c" harfi a, o, u nun ?nünde k gibi okunur. Bu kurala uymayan birka? yabanc? k?kenli kelimede a, o, u dan ?nce bulunan "c" harfi s ?eklinde okununca, Frans?zcadaki gibi ?engel i?areti eklenir. ?rne?in: "proven?aalse grasmus" (Funda ?tle?eni), "fa?ade" (cephe), "Cura?ao"
- "g" harfi h gibi okunur ama, Almancadaki "ch" digraf? gibi bo?azdan s?ylenir.
- "z" harfi Türk?edeki s gibi okunur.
Dilin Türk?e ad?yla ilgili tart??malar
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Dilin Osmanl?ca ad?[3] ??????? olarak yaz?l?r. Baz? bat? dillerinde Felemenk?eyi kar??layan tek bir kelime olmamas? ve "Felemenk" s?zcü?ünün günümüzde belli bir siyasi ülkeye kar??l?k gelmemesi nedeniyle, Türk?ede Felemenk?e yerine Hollandaca s?zcü?ünün kullan?lmas?n? savunanlar vard?r. Buna kar??n, Türk Dil Kurumu s?zlü?ünde Felemenk s?zcü?ünün tan?m? "Bugünkü Hollanda, Bel?ika ve Kuzeydo?u Fransa'ya eskiden verilen ad." olarak ve Felemenk?e s?zcü?ü de "Felemenk dili" olarak tan?mlanmaktad?r.[4] Hollanda'da ve Bel?ika'da konu?ulan Felemenk?e aras?ndaki fark ?ok az olup, ayn? dilin iki leh?esi düzeyindedir.
Baz? ?nemli soru cümleleri
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- Hoe gaat het?: Nas?ls?n? [hu ?aat het ]
- Hoe oud ben je?: Ya??n ka?? [hu aud ben ye]
- Wat is jouw naam?: ?smin ne? [vat is yav na?m]
- Wat doe je voor werk?: Mesle?in ne? [vat du ye fo?r verk?]
- Wanneer is je verjaardag?: Do?um günün ne zaman? [vane?r is ye f?eya?rdahk]
- Wanneer ben je geboren?: Ne zaman do?dun? [vane?r ben ye ghebo?r?n]
- Waar ben je geboren?: Nerede do?dun? [wa?r ben ye ghebo?r?n]
- Hoe laat is het?: Saat ka?? [hu la?t is het]
- Welke dag is het?: Hangi gün? [velk? dah is het]
- Welk jaar is het?: Hangi y?l? [velk ya?r is het]
- Hoe lang verblijf je hier al?: Burada ne kadar zamand?r ya??yorsun? [hu lang ferbleyf ye hi?r al]
- Sinds wanneer ga je al naar school?: Ne zamandan beri okula gidiyorsun? [sins vane?r gha? ye al na?r skho?l]
- Wat is jouw nationaliteit?: Ulusun ne? [vat is yav nasyonaliteyt]
- Waar woon je?: Nerede ya??yorsun? [va?r vo?n ye]
- Wat ben je nu aan het doen?: ?u anda ne yap?yorsun? [vat ben ye nü a?n het du?n]
- Wie ben jij?: Sen kimsin [vi? ben yey]
- Wie ben jij?: Sen kimsin [vi? ben yey]
- Ben je student?: ??renci misin?[ben ye stüdent]
- Uit welke stad kom je?: Hangi ?ehirdensin [fan velk? stat kom ye]
- Ja: Evet [ya]
- Nee: Hay?r [ney]
- Ik hou van jou: Seni seviyorum [ik hav fan yav]
Ayr?ca bak?n?z
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]Kaynak?a
[de?i?tir | kayna?? de?i?tir]- ^ "Ar?ivlenmi? kopya". 23 Ekim 2019 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 16 Temmuz 2014.
- ^ Hammarstr?m, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Modern Dutch". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ^ ??????? ???? ??? (Kleine deutsche Sprachlehre), ??? ??????, Heidelberg, 1904
- ^ "Ar?ivlenmi? kopya". 29 Eylül 2007 tarihinde kayna??ndan ar?ivlendi. Eri?im tarihi: 15 Mart 2008.
 | ||
